Ostomi ile Yaşam

Beslenme

Stomanız yeni oluşmuşsa veya uzun süredir devam eden bir stomanız varsa bu bölümde sizin durumunuza uygun sağlıklı beslenme ile ilgili yardımcı bilgiler bulacaksınız.

Her insan kendine özgüdür ve yiyeceklere farklı tepkiler verir. Önemli olan çok çeşitli ve dengeli beslenmektir. Yaşam tarzına uygun spor ve egzersiz ile birlikte olur ise sağlıklı yaşamın devamı için en iyi yol budur.

Genel olarak sağlıklı beslenme önerilerimiz şöyle olacaktır:

Kolaylıkla uyabileceğiniz düzenli bir beslenme tarzı geliştirin,
Bol sıvı tüketin,
Yiyeceklerinizi iyi çiğneyin,
En sevdiğiniz yiyecekleri bünyenize yavaş yavaş tanıtın,
Herşeyin ötesinde hayatın tadını doya doya çıkartın.Yemek yemek hayatın en temel gerekliliklerinden ve aynı zaman da en zevk verici kısımlarından biridir.

Ostominize göre daha fazla bilgiyi aşağıda bulacaksınız.

Kolostomi ile Beslenme

Yaşam tarzınızın size özgü olduğunu ve vücudunuzun başkasına kıyasla daha farklı tepkiler verebileceğini unutmayınız.

Beslenme rutininde bazen kabız veya ishal olabilirsiniz. Bu sorunların önlenmesinde yardımcı olacak önerilerimiz:

Bol sıvı tüketimi (günde 6 ila 8 bardak su ve diğer sıvılardan tüketin).
Meyve ve sebze alımına dikkat edin. Kepek, çekirdekli meyveler, tam tahıllar kabızlığa doğal yoldan yardımcı olacak besinlerdir.
Aşırı miktarda alkol almaktan kaçının.
Gece geç saatte fazla yemek yemekten kaçının.
Bazı yiyecekler koku ve gaza neden olabilir.
Ameliyattan sonra bu yemekleri küçük miktarlarda deneyerek vücudunuzun tepkisini ölçmelisiniz.

Kokuyu Artıran Yiyecekler

Yumurta
Sarımsak
Balık
Baharatlar (Köri,kimyon ve pul biber)
Kuşkonmaz
Alkol

Kokuyu Azaltan Yiyecekler

Maydanoz
Yoğurt
Nane
Yaban mersini suyu

Gaz Yapan Yiyecekler

Bira ve gazlı içecekler
Soğan ve sarımsak
Süt ürünleri
Lahana, turp, brokoli, karnıbahar, kara lahana ve bürüksel lahanası
Fasülye
Sakız
Soya ürünleri

İleostomi ile Beslenme

İleostomi ameliyatından sonra doktorunuz ya da diyetisyeniniz size özel bir diyet vermedi ise dilediğiniz gıdayı küçük miktarlarda vücuduza tanıtarak tüketebilirsiniz. İleostomimiz var ise bol sıvı tüketimine dikkat etmeliyiz.

Yüksek lifli gıdaları tüketirken her zaman çok iyi çiğnemeyi unutmamalıyız. Bu yiyeceklerden bazıları;

Turunçgiller portakal, mandalina, greyfurt vs.
Kurutulmuş meyve
Kuruyemişler
Bol lifli sebzeler lahana gibi
Yenilebilir meyve ve sebze kabukları (elma kabuğu)
Salata yeşillikleri ve bezelye

Her kişinin kendine özel olduğunu ve aynı şekilde tepki vermediğini dolayısıyla beslenme sınırlamalarının geçici olacağını unutmayınız.

Ürostomi ile Beslenme

Ürostomili kişiler (sağlık ekibi özel bir diyet vermedikçe) özel bir beslenme biçimine ihtiyaç duymaz. Ancak enfeksiyon ve idrar kokusunu engellemek için günde en az 6 ila 8 bardak su ve diğer sıvıları tüketin. Bazı yiyecekler ve ilaçlar idrar renginde değişikliğe neden olabilir.

Renk değişikliği ve kokuya neden olan gıdalar;

Pancar
Gıda boyaları
Demir hapları
Meyan kökü
Bazı ilaçlar
Domates sosu
Kuşkonmaz
Balık
Yumurta
Alkol
Turpgiller, brokoli, karnıbahar, karalahana ve bürüksel lahanası
Soğan

Yiyeceklerinizi her zaman iyice çiğnemeyi ve yeteri kadar sıvı almayı unutmayın. Genel olarak, doktorunuza, stoma hemşirenize ve diyetisyeninize danışarak hareket etmenizi tavsiye ederiz.

Spor ve Egzersiz

Ameliyattan sonra yara iyileşme sürecinize bağlı olarak başta hafif egzersizler olmak üzere kendinizi zorlamadan spor yapabilirsiniz. Düzenli egzersiz, ameliyat öncesi yaşantınızda olduğu gibi ameliyat sonrasında da sağlıklı yaşam için gerekli bir unsurdur. Egzersizlere yürüyüşle başlamak faydalı olacaktır.

Halter, boks, güreş gibi ağır sporlar bedeninizi zorlayabilir.

Çalışma Hayatı

Ostomi ameliyatlarından sonra iyileşme süresi 6-8 haftadır. Bu süre sonunda doktorunuzun kontrolünden sonra çok ağır bedensel hareketleri gerektirmeyen tüm işlerde çalışabilirsiniz. Ancak bu konuda doktorunuzdan kesinlikle onay almalısınız. Ostomili olmak yolculuğa engel değildir. Ancak bu konuda da bazı önerilerimiz olacaktır.

Kullandığınız ostomi ürünlerinden bir kısmını yanınıza alınız, tümünü valizinize koymayınız.
Gideceğiniz yerde kullandığınız ostomi ürün satıcısının adresini öğreniniz.
Emniyet kemerini stomanın altından veya üstünden bağlayınız.
Uçaklardaki hava basıncı torbanızı etkilemeyecektir.

Seyahat

Stomalı olmak iş ya da tatil için yurtiçi veya yurtdışı seyahate çıkmanızı kısıtlamaz. Seyahate çıkmadan önce torbanızı boşaltınız veya değiştiriniz. Malzeme ihtiyacı olursa diye stoma torbanızın ebadını, ismini, sipariş numarasını yanınızda bulundurunuz. Ayrıca stoma torbası satıcınızın telefon numarasını da yanınızda bulundurmak yararlıdır.

Stoma ürünlerinizi daha az yer kaplaması için kutularından çıkartınız ve temiz bir poşete koyunuz. Uzun bir süre seyahatte olacaksanız, stoma bakım hemşirenizle ya da bir stoma kuruluşuyla gerekirse yerel bir stoma bakım hemşiresi/yerel temsilcisi ile nasıl irtibat kuracağınızı/nasıl yardım alacağınızı konuşunuz. Stoma bakım ürünlerinizden birkaç adedini mutlaka yanınızda bulunan çantanızda taşıyınız, tamamını bagaja koymayınız.

Kesmeli bir adaptör kullanıyorsanız yanınızda bulunan adaptörünüzü önceden kesip hazırlamayı unutmayınız. Altı kapalı, boşaltmasız torba kullanıyorsanız, ishal gibi acil durumlar için yanınızda boşaltılabilir torbalardan da bulundurunuz. Seyahat ederken rahat ve çıkartılması kolay giysiler tercih ediniz.

Cinsel Yaşam

Stoma ameliyatınız, hastalık ve rahatsızlıklarınıza çözüm getirmesine rağmen normal vücut fonksiyonlarınızı da etkileyebilir. Yaşayabileceğiniz bazı duygular bu değişiklik sonucu olacaktır. Ameliyat, vücudunuzda ve kendinize bakış tarzınızda ani büyük bir değişikliğin olduğu anlamına gelmektedir. Bu değişime alışmak zaman alacaktır. Cinsel aktivite bizim normal işlevlerimizden bir tanesidir ve stomaya sahip olunması bu aktiviteyi engellememelidir. Erkekler ereksiyon ve boşalma ile ilgili zorluk yaşayabilirler, çünkü cinsel fonksiyonda rolü olan sinirler ve damarlar birbirine yakın uzanır ve rektumun alındığı bir pelvik ameliyat sırasında zedelenebilir. Eğer ereksiyon olamıyorsanız ya da ereksiyonu sürdüremiyorsanız, bilgi için doktorunuzla ya da stoma bakım hemşirenizle konuşunuz.

Cinsel ilişki sırasında ağrı ve aynı zamanda cinsel ilgi eksikliği görünebilir. Bu olağanüstü bir durum değildir ve genellikle geçicidir, fakat bu olay endişe verici olabilir ve cinsel istek ve uyanışınızın kaybolduğunu düşünebilirsiniz. Bu zorlukları hem sizin anlamanız hem de eşinizin anlaması önemlidir.

Cinsel ilişkiden önce torbanızı değiştiriniz ya da boşaltınız. İsterseniz stoma cap’ı tercih edebilirsiniz.
Duş alıp parfüm kullanabilirsiniz.
Torbanız sağlam olduğu sürece, hangi pozisyonu seçtiğiniz torbanın yerinden oynamasını etkilemez.
Eşinizin reddetme düşüncesini yanlış anlamayınız.
İkiniz için de rahat olan bir pozisyon cinsel ilişki için uygundur.

Stoma bakım hemşireniz sizi uygun bir danışmana ya da stoma kurumuna yönlendirebilir.

İbadet

Stomalı kişiler dinen mazeretli sayıldıkları için namaz kılarken stomalarından gelen idrar, dışkı veya gaz, namaz kılmalarında, Kur’an-ı Kerim okumalarında ve diğer ibadetlerini yapmalarında sakınca yaratmamaktadır. Stomadan gelen idrar veya gaita kontrol edilemediği için namaza başlamadan önce torba eğer doluysa boşaltılmalıdır. Stomalı kişiler her namaz öncesi abdest almalıdır.

Stomalı kişiden akan kan, irin, idrar gibi şeylerin çamaşıra bulaşması halinde; bundan kaçınılması mümkün değilse ve temizlendiğinde yeniden bulaşacaksa, çamaşır yıkanmadan namaz kılınabilir. Eğer çamaşıra yeniden bulaşmayacaksa, çamaşırın yıkanması gerekir.

Stomalı hastaların oruç tutması bazı sıkıntılara neden olabilir. Kolostomili hastalarda uzun süre aç kalınması nedeniyle kolondaki sıvı azlığına bağlı olarak kabızlık ve bulantı, ileostomili hastalarda fazla sıvı kaybetmeye ve uzun süre susuz kalmaya bağlı dehidratasyona neden olabilir. Oruç tutmadan önce mutlaka doktorunuzla görüşmeli ve izni olmaksızın oruç tutmamalısınız.

Hamilelik

Stomalı kadınlar isterlerse hamile kalabilirler. Ancak hamilelik esnasında büyüyen karın nedeniyle stomanın genişliği artabilir ve stoma yerini görmek zorlaşabilir. Böyle bir durumda stoma bakımı yaparken yardım alabilir ya da bir ayna yardımıyla bakım yapabilirsiniz.

Stomalı kadının emzirmesinde hiçbir sakınca yoktur. Bebeği emzirmeden önce stoma torbası boşaltılmalıdır.

OSTOMİ BAKIMI